سیکس پک یعنی چی ؟ بدون داشتن اطلاعات در رابطه با هر مسئلهای نمیتوان آن را حل کرد و به آن رسید.
همه ما میدانیم ساختن سیکس پک قابل مشاهده برای بسیاری از ورزشکاران و افراد یک هدف مشترک است. خوب یا بد، فرهنگ عامه اغلب، داشتن سیکس پک یا همان شکم شش تکه را به عنوان مظهر تناسب اندام میدانند.
علاوه بر جنبه زیبایی، داشتن شکم و هسته قوی به شما این امکان را میدهد که با خیال راحت ستون فقرات و نیم تنه خود را در طول حرکات عملکردی تثبیت کنید. همچنین خطر آسیب به ویژه آسیب ناحیه کمر را در حین فعالیت به حداقل برسانید. در این مقاله همه چیزهایی را که باید در مورد شکم شش تکه بدانید، از جمله اینکه سیکس پک یعنی چی ؟ چه عواملی برای ساخت six pack موثر هستند؟ چه طور میتوان سیکس پک ساخت و در نهایت بهترین برنامه شکم بر پایه علم برای ساختن سیکس پک و سایر نکات کاربردی را با هم بررسی خواهیم کرد.
برای دریافت برنامه غذایی و برنامه ورزشی اختصاصی از طریق پکیج های زیر اقدام کنید
سیکس پک یعنی چی ؟
در ابتدا برویم به سراغ سوال اصلی ” سیکس پک یعنی چی ؟ “
سیکس پک یا همان شکم شش تکه؛ اصطلاح رایجی است که به عضله راست شکمی ما داده میشود به ویژه وقتی که قابل مشاهده است.
شکم شش تکهای که خیلی از افراد به دنبال ساختن و نمایان کردن آن هستند؛ در واقع فقط یک عضله است، نه شش عضله! عضله راست شکمی، عضله بلند و نسبتاً باریکی که از جناغ به استخوان شرمگاهی شما کشیده شده و مسئول خم کردن ستون فقرات به جلو است. این عضله از وسط توسط یک نوار همبند به نام خط سفید یا Linea alba جدا شده است.
همچنین دارای تاندونهای بزرگی است که از راست به چپ به صورت افقی در سراسر عضله کشیده میشوند. وقتی چربی بدن در ناحیه شکم کاهش مییابد و عضله راست شکمی رشد میکند؛ عضله بین هر فرورفتگی را به صورت پکهای مجزا از 4 تا 8 پک میبینید.
مهمترین نکات در مورد six pack
البته چون بیشتر افراد 6 پک دارند این عضله به سیکس پک معروف است. به عبارتی همه ما عضله راست شکمی یا همان six pack را داریم اما زمانی دیده میشود که درصد چربی بدن پایین و این عضله به خوبی رشد کرده باشد.
اگر چه برای ساختن سیکس پک باید روی عضله راست شکمی تمرکز کنید؛ اما بسیاری از عضلات مهم دیگر هسته شما را تشکیل میدهند که باید به آنها نیز توجه کنیم. در غیر این صورت احتمال اینکه در مسیرمان شکست بخوریم یا خیلی دیر به آن برسیم وجود دارد. بنابراین در ادامه عضلات شکم را به طور دقیقتری از نظر آناتومی و بیومکانیکی بررسی کنیم تا با نقش هرکدام در ساخت سیکس پک آشنا شوید.
همان طور که میدانیم داشتن سیکس پک اصلا کار راحتی نیست و شما باید برای رسیدن به آن از متخصصین کمک بگیرید؛ تا بتوانید یک شکم تخت و شش تکه بسازید. به این منظور ما در تیم بیگی فیت پکیجهای غذایی و تمرینی ویژهای را صرفا به منظور ساخت سیکس پک و شکم خوش فرم برایتان قرار دادیم تا بتوانیم شما را در این مسیر همراهی کنیم.
سیکس پک یعنی چی؛ آناتومی دقیق عضلات هسته یا کُر بدن
حالا که فهمیدیم سیکس پک یعنی چی ، میخواهیم در این مقاله بهترین برنامه شکم را برای ساختن سیکس پک به شما معرفی کنیم. برای اینکه بدانید چرا این برنامه بهترین است؛ ابتدا باید آناتومی اساسی عضلات مرکزی را بشناسید تا نقش هر کدام را در کمک به ظاهر و نمایان شدن سیکس پک درک کنید. همان طور که در تصویر بالا میبینید سه عضله و چهار بخش، در تشکیل سیکس پک موثر هستند:
1) راست شکمی (Rectus Abdominis)
عضله اصلی سیکس پک که به دو بخش بالایی و پایینی تقسیم میشود. تحقیقات نشان داده است که هر یک از این دو ناحیه را میتوان به صورت انتخابی فعال کرد، زیرا آنها توسط اعصاب مختلف عصب دهی میشوند. بخش بالایی در حرکات “بالا به پایین” و بخش پایینی در حرکات “پایین به بالا” بیشتر درگیر میشوند که در بخش تمرینات با آنها آشنا خواهیم شد.
2) عضلات مایل شکمی (Obliques)
عضلات مورب یا مایل شکم که در تصویر بالا به رنگ قرمز نشان داده شده است، از طرفین به سمت پایین میآیند. این عضلات علاوه بر اینکه به سیکس پک شما به ویژه در خطهای بیرونی تفکیک بیشتری میدهد، میتواند به باریک کردن دور کمر شما نیز کمک کند. در حرکات “چرخش تنه” میتوان این عضلات را درگیر کرد.
3) دندانهای قدامی (Serratus Anterior)
این عضله درست در بالای دندهها قرار دارد و همان طور که در تصویر بالا میبینید، بازهم تفکیک بیشتری را به قسمت میانی اضافه میکند. همچنین نقش حیاتی در سلامت شانه و پیشگیری از آسیب دارد. از طرفی در اجرای صحیح و تاثیر بیشتر برخی حرکات شکم مثل پلانک یا شکم با بارفیکس بسیار نقش دارد. عملکرد حرکتی اصلی این عضله؛ پروترکشن/دور شدن و چرخش بالایی کتفها است که در بخش تمرینات مقاله سیکس پک یعنی چی ، بیشتر با آن آشنا خواهید شد.
همانطور که میبینید، هر یک از این ماهیچهها نقش مهمی در ساخت شکم شش تکه زیبا و خوشفرم دارند. بنابراین روتین شکم شما باید به گونهای طراحی شود که هر یک از این عضلات را آن هم به صورت موثر درگیر کند. تا اینجا فهمیدیم که سیکس پک یعنی چی و چه عضلاتی در ساخت آن درگیر هستند اما چطور باید سیکس پک ساخت؟ در ادامه به این مبحث مهم میپردازیم.
سیکس پک یعنی چی؛ چطور میتوانیم six pack بسازیم؟
اما بپردازیم به سوالی که همه از ابتدا منتظرش بودیم؛ دقیقا چه طور باید این شکم زیبا و شش تکه را بسازیم؟ شما برای ساختن سیکس پک باید به دو مورد توجه کنید:
مرحله اول؛ کاهش چربی بدن
همان طور که بارها در مقالات دیگر گفتیم تنها اطلاعات در مورد سیکس پک یعنی چی کافی نیست؛ باید با تمرکز بر رژیم غذایی، چربی اضافی را که سیکس پک یا همان عضله راست شکمی ما را پوشانده است، از بین ببریم. چربی کل بدن باید برای مردان حداقل حدود 10-12% و برای زنان 14-18٪ باشد تا بتوانید شکم شش تکه نمایانی داشته باشید.
شما نمیتوانید رژیم غذایی بد را رعایت کنید و انتظار سیکس پک داشته باشید حتی اگر عضلات شکم آماده و حجیمی دارید؛ باید غذاهای فرآوری شده را حذف کنید و کالری کلی را کاهش دهید تا چربی بدن را از دست بدهید.
علاوه بر این باید پروتئین، کربوهیدرات و چربیهای موجود در غذاهای تازه، غلات کامل و گوشت بدون چربی مصرف کنید. به طور کلی باید یک رژیم غذایی کاهش وزن با پروتئین بالا تا 2 گرم پروتئین به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در روز داشته باشید. از طرفی در این راستا سلامتی باید همیشه مورد توجه قرار بگیرد. رژیم غذایی باید متنوع و متعادل باشد تا اطمینان حاصل شود که هیچ کمبود تغذیهای رخ ندهد.
نکته مهم
این واقعیت را بپذیرید که یک رژیم کاهشدهنده چربی بدن بسیار سختگیرانه است. هر چقدر که درصد چربی بدن پایین میآید سلامتی شما بیشتر از قبل در معرض خطر قرار خواهد گرفت. این نه تنها سلامت جسمی را به خطر میاندازد، بلکه ممکن است از نظر اجتماعی و همچنین سلامت روان و تصویر بدن نیز تأثیر منفی بگذارد.
مرحله دوم؛ ساخت عضلات شکم حجیم و قوی
درست است که رژیم غذایی شما در مرحله اول مسئول آشکار کردن عضلات شکم شما خواهد بود. اما بخش مهم دیگری نیز وجود دارد که در دانستن آن برای پاسخ به سوال سیکس پک یعنی چی و چگونه ساخته میشود، خالی از لطف نخواهد بود.
مهمترین موضوع در این بحث تمرین شماست. در واقع این امر مشخص میکند که چگونه شکم و قسمت میانی شما در نهایت ظاهر شوند، به بهترین شکل به نظر برسند و ساخته شوند. دقت کنید که اگر سایر گروههای عضلانی شما عقب مانده باشند، داشتن یک شکم شش تکه تقریبا غیرممکن است.
نکته مهم
دلیل ناکامی خیلی از افراد حتی با وجود داشتن رژیم غذایی، تعداد زیاد تمرینات شکم است. تمام این تمرینات کاملا موثر نیستند و همین مسئله تعیین دقیق آنها را دشوار میکند؛ که باید زمان و تلاش خود را روی کدام تمرینات متمرکز کنید تا به طور موثرتر توسعه هسته شما را سرعت ببخشد.
به همین دلیل این که از چه تمریناتی برای ساخت عضلاتتان استفاده کنید در این مورد بسیار اهمیت دارد زیرا انجام اشتباه و عدم توجه به برخی نکات در حین اجرای تمرینات و یا انجام تمرینات ناکارآمد یا کم تاثیر مسیر رسیدن شما به سیکس پک را سختتر خواهد کرد. به همین دلیل به طور مفصل در ادامه میخواهیم به این مورد بپردازیم و بهترین تمرینات شکم را که از نظر علمی موثرترین بودند با هم بررسی کنیم. برای اطلاعات بیشتر در مورد سیکس پک یعنی چی پیشنهاد میکنیم مقاله سیکس پک سریع را نیز مطالعه کنید.
six pack - چهار تمرین که در بهترین برنامه شکم باید وجود داشته باشد.
همان طور که قبلتر اشاره کردیم، برای پاسخ به سوال سیگس پک یعنی چی و ساختن سیکس پک عالی و متعادل؛ تمرین شکم شما باید هر 4 ناحیه شکم را آن هم به طور متعادل و برابر مورد هدف قرار دهد. اگر چنین اتفاقی نیافتد، عدم تعادل و نابرابری در رشد بخشهای مختلف شکم، برایتان دردسرساز خواهد شد. این عدم تناسب به دو دلیل بد است.
اولین مورد این که بر ظاهر شکم شما تأثیر میگذارد و احتمال ایجاد سیکس پک نامنظم را بیشتر میکند. دوم و مهمتر، این که عملکرد شما و خطر آسیب را به شدت تحت تاثیر قرار میدهد. با توجه به تمام موارد گفته شده تا اینجا و طبق تحقیقات علمی، بررسیهای بیومکانیکی و الکترومایوگرافی (EMG) چهار تمرین زیر در بهترین برنامه شکم باید حضور داشته باشند.
تمرین 1: کرانچ معکوس (قسمت پایین شکم)
اولین تمرین کرانچ معکوس است که در دسته تمرینات شکم “پایین به بالا” طبقه بندی میشود. زیرا باسن به سمت شانههای شما بالا آمده است. در نتیجه، به طور موثری عضلات پایین شکم را نسبت به بالای شکم فعال و درگیر میکند.
دلیل شروع برنامه شکم با این حرکت این است که تمرینات شکمی از پایین به بالا در مقایسه با سایر تمرینات شکمی سختتر هستند. از طرفی قسمت پایین شکم ناحیهای است که اکثر افراد نه تنها با کاهش چربی، بلکه با توسعه آن نیز دست و پنجه نرم میکنند. بنابراین این تمرین شکم را در ابتدا که سرحالتر هستیم، با این حرکت شروع خواهیم کرد.
نحوه اجرای حرکت:
آنالیز EMG نشان داده است که کلید اثربخشی این تمرین کاملاً به نحوه اجرای آن بستگی دارد. قبل از اجرای حرکت باید یک تیلت خلفی در لگن خود ایجاد کنید. میتوانید این کار را با فشردن عضلات سرینی (باسن) و انقباض عضلات شکم انجام دهید. این کار باعث میشود لگن شما به سمت بالا متمایل شود و پشت شما با سطح تمرین کاملا در تماس باشد. (مطابق تصویر بالا) حین انجام حرکت تنها چیزی که باید به آن فکر کنید این است که لگن را به سمت ناف خود بچرخانید و به انقباض پایین شکم فکر کنید تا یک انقباض بسیار قوی در این قسمت احساس کنید. برای اجرای صحیح میتوانید حرکت کرانچ معکوس میز شیبدار را ببینید.
تمرین 2: هیزم شکن سیمکش (عضلات مایل شکمی)
این تمرین به ما این امکان را میدهد که بر روی عضلات مورب شکمی که بسیار مهم هستند متمرکز شویم. حرکت هیزم شکن به ویژه وقتی با سیمکش انجام میشود گزینه بسیار خوبی برای تمرین دادن عضلات مورب شکمی است. به این دلیل که جهت مقاومت و حرکت مطابق با جهت مورب تارهای عضلانی این عضله است. در ادامه با حرکات بیشتری آشنا میشویم تا پاسخ کاملی به پرسش شما که همان سیکس پک یعنی چی است، بدهیم.
نحوه اجرای حرکت:
در حین اجرای حرکت دقت کنید که سیمکش را با دستهای خود پایین نکشید. بلکه بازوها را در طول حرکت صاف نگه دارید و آرنجها را نیز قفل کنید تا مانع این کار شوید. سپس از عضله مورب شکمی که مخالف جهت سیمکش است کمک بگیرید و سیمکش و تنه را پایین و به سمت پای مخالف بچرخانید. (همانند تصویر بالا). برای اجرای صحیح حرکت هیزم شکن سیمکش کابل از بالا را مشاهده کنید.
کرانچ دوچرخه جایگزین مناسب برای این حرکت
شورای ورزش آمریکا در یک بررسی الکترومایوگرافی بین ده تمرین شکم مختلف به منظور فعالسازی عضلات مورب شکمی نشان داد که کرانچ دوچرخه در مقایسه با سایر تمرینات متداول شکم باعث فعال شدن بسیار زیاد عضلات مایل میشود. اما توجه کنید که اگر از این حرکت استفاده میکنید باید تعداد تکرارها را بین 20 تا 30 تکرار یا حتی تا خستگی افزایش دهید. زیرا تنها مقاومت، وزن بدنتان است و امکان افزایش وزنه در این تمرین وجود ندارد. البته از کش مقاومتی نیز میتوانید کمک بگیرید.
نحوه اجرای حرکت:
نکته کلیدی در تمرینات کرانچ این است که شما باید با تمرکز بر روی آوردن قفسه سینه به سمت جلو و پایین به سمت لگن، بر جنبه بالا به پایین این حرکات تاکید کنید. در حین انجام هر تکرار، باسن شما باید ثابت بماند تا شکم بتواند دامنه حرکتی کامل خود را طی کند. همچنین نیازی به بلند شدن کامل به صورت دراز و نشست نیست زیرا این کار تمرکز تمرین را از قسمت بالایی شکم به سمت عضلات خم کننده لگن میبرد. برای اطلاعات بیشتر در مورد این حرکات میتوانید مطلب حرکت کرانچ را مطالعه کنید.
تمرین 4: سراتوس جابز (عضله دندانهای قدامی)
آخرین تمرین سراتوس جابز است. همانطور که از اسم حرکت پیداست هدفش عضله دندانهای قدامی یا سراتوس قدامی است. بر اساس آنالیزهای EMG، این تمرین فعالیت بسیار بالایی در سراتوس قدامی ایجاد میکند؛ زیرا به طور موثر هر دو عملکرد حرکتی اصلی این عضله در تمرین به کاربرده شده است. یعنی هم کتف از خط میانی دور میشود و به سمت جلو کشیده میشود (Protraction) و هم به سمت بالا میچرخد (Upward Rotation).
نحوه اجرای حرکت:
می توانید از یک باند یا کابل استفاده کنید و آن را طوری تنظیم کنید که بازوی شما در حین ضربه زدن به سمت بالا حرکت کند. سپس به سادگی یک حرکت پانچ رو به بالا انجام دهید و تا جایی که میتوانید دست را جلو و بالا بکشید تا در انتها، کتف کاملا کشیده شود و عضله دندانهای قدامی را کاملاً فعال کند.
بهترین برنامه شکم برای ساخت six pack
بنابراین بهترین برنامه شکم برای ساخت سیکس پک که قولش را در مقاله سیکس پک یعنی چی دادیم به شرح زیر است:
تمرین | ست | تکرار |
کرانچ معکوس وزن بدن | 2-3 | 15-20 |
هیزمشکن سیمکش | 2-3 | 10-15 |
کرانچ با وزنه | 2-3 | 10-15 |
سراتوس جابز | 2-3 | 10-15 |
نکته: در تمرین کرانچ معکوس به مرور، با اضافه کردن وزنه یا انجام حرکت در شیب معکوس (میز زیر سینه) آن را سختتر کنید. همچنین تکرارها را به 10-15 کاهش دهید.
نکته: به جای هیزمشکن سیمکش میتوانید 2-3 ست کرانچ دوچرخه تا حد ناتوانی بزنید.
نکته: تمام حرکات را باید به مرور با افزایش وزنه یا تغییر در شیب سختتر کنید. همچنین حتما حرکات را آرام و با کنترل انجام دهید تا به طور موثر عضله مورد نظر درگیر شود.
این برنامه شکم را 1 تا 3 بار در هفته انجام دهید. میتواند بلافاصله بعد از تمرینات اصلی یا در روزهای استراحت انجام شود.
آیا همه میتوانند سیکس پک بسازند؟
پاسخ کوتاه: متأسفانه خیر.
دستیابی به شکم شش تکه و قابل مشاهده برای آن دسته از ما که از نعمتهای ژنتیکی برخوردار نیستیم، بسیار دشوار است. ماهیچههای هر کسی متفاوت ساخته میشوند. برخی از افراد شکم عضلانی عمیقی دارند که پکهای برجستهتری را بین آن تاندونها ایجاد میکند و در نتیجه شکم بیشتر قابل مشاهده است. برخی دیگر شکم عضلانی کم عمقتری دارند؛ به این معنی که ممکن است هرگز به آن پکهای برجسته و نمایان نرسند.
اندازه و طول تاندونها و آرایش فیبرهای عضلانی شکم نیز براساس ژنتیک شماست و اینها چیزهایی هستند که نمیتوانید تغییر دهید. با یک مثال پاسخ به سوال سیکس پک یعنی چی را راحتتر میکنیم؛ برخی افراد دارای فیبرهای عضلانی تند انقباض بیشتری هستند که برای انفجارهای سریع و قدرتمند استفاده میشوند.
در حالی که برخی دیگر فیبرهای کند انقباض بیشتری دارند که به انجام کارهای استقامتی کمک میکند. اگر فیبرهای کند انقباض بیشتری داشته باشند، عضلات شکم شما از نظر ظاهری به اندازه عضلات شکم افرادی که فیبرهای تند انقباض بیشتری در عضلات شکم خود داشته باشند، رشد نمی کند. البته تا حدودی با تمرین میتوان فیبرهای کند انقباض را به تند انقباض تبدیل کرد؛ اما نه آنقدر که تفاوت ژنتیکی را به طور کامل حذف کند.
درصد چربی مناسب برای ساخت سیکس پک
مسئله دیگر اینکه متأسفانه شما نمیتوانید انتخاب کنید که از کجا چربی کم کنید! درصد چربی بدن سالم بین 15 تا 20 درصد برای مردان و 20 تا 25 درصد برای زنان متغیر است. برای مشاهده six pack باید حدود 10 درصد از این سطوح را کم کنید. برخی افراد ابتدا در شکم و برخی افراد در پشت و باسن خود چربی از دست خواهند داد و این مسئله نیز تا حدود زیادی به ژنتیک شما مرتبط است.
در نهایت به طور کلی خانمها در مقایسه با مردان سختتر میتوانند سیکس پک بسازند. البته این مسائل به این معنا نیست که دست از تلاش بردارید و فکر کنید هرگز نمیتوانید به شکم شش تکه برسید. شما تا جایی که ژنتیک و شرایط بدنیتان اجازه بدهد؛ میتوانید شکمتان را بسازید اما ممکن است به آن شکم شش تکه، حجیم و زیبای عالی نرسید.
سیکس پک و به خطر افتادن سلامتی
اگرچه میدانیم که ورزش به سلامت کلی کمک میکند، چربی بدن کم لزوماً با سلامتی مطلوب برابری نمیکند. مهم است که تاکید کنیم؛ یک شکم شش تکه قابل مشاهده نشانه سلامتی نیست. در حالی که عضلات شکمی مشخص اغلب به عنوان اوج آمادگی جسمانی و تناسب اندام به حساب میآیند. اما بسیاری از پزشکان و متخصصان هشدار دادند که به خصوص در زنان، داشتن سیکس پک سلامتی را به خطر میاندازد.
برای داشتن اطلاعات در مورد سیکس پک یعنی چی بهتر است بدانید؛ سطح چربی بدن برای تقویت این عضلات آنقدر پایین میآید که بر چرخه قاعدگی زنان تأثیر میگذارد. برخی از زنان ممکن است در تلاش برای ساختن شکم شش تکه عادت ماهانه خود را از دست بدهند.
به یاد داشته باشید؛ آنچه عضلات شما میتوانند انجام دهند بسیار مهمتر از ظاهر آنهاست. بنابراین روی ایجاد آنها تمرکز کنید نه صرفا به خاطر زیبایی؛ بلکه برای اینکه شما را برای انجام کارهایی که میخواهید انجام دهید توانمند کنند.
به طور خلاصه
فهمیدیم که سیکس پک یعنی چی ؟! داشتن سیکس پک هدف بسیاری از علاقه مندان به تناسب اندام است و برای رسیدن به آن باید روی کاهش چربی و ساختن عضلات شکم تمرکز کنند. اما دقت کنید که بهترین تمرینات شکمی که در این مقاله معرفی کردیم تنها یک تکه از پازل است.
اگر واقعاً میخواهید سیکس پک تفکیک شده و زیبا بسازید باید تمرینات خود را با یک برنامه غذایی همراه کنید؛ که به شما کمک کند چربیها را از بین ببرید و در عین حال سوخت مورد نیاز عضلات را برای ریکاوری و رشد فراهم کنید. درست است که تمرین دادن عضلات شکم علاوه بر تاثیری که روی خودشان دارند؛ به طور غیر مستقیم ما را در اجرای حرکات دیگر از جمله حرکات ترکیبی بزرگ حمایت میکنند و مانع از آسیب به ویژه آسیب ستون مهرهها میشوند.
اما باید روی تمام گروههای عضلانی خود تمرکز کنید زیرا یک رویکرد متعادل کلیدی است. اگر برایتان خیلی سخت است که سیکس پک بسازید، خودتان را مورد ضرب و شتم قرار ندهید. مطمئن باشید که هسته شما میتواند قوی باشد و بدن شما می تواند سالم باشد بدون توجه به اینکه سیکس پک شما قابل مشاهده است یا خیر.