گرم کردن
عضلات سرشانه
حرکات کششی
طبق اعلامیه سازمان بهداشت جهانی از هر سه نفر یک نفر اضافه وزن دارد، و از هر 10 نفر یک نفر چاق است. همچنین بیش از 40 میلیون کودک زیر پنج سال دارای اضافه وزن هستند. بنابراین لازم است با عوارض چاقی و تاثیر آن بر روی سلامتی آشنا شوید.
از نظر علمی کسانی که شاخص توده بدنی (BMI) آنها بین 25 تا 30 باشد اضافه وزن دارند و BMI بالاتر از 30 مساوی با چاقی است.
چاقی می‌تواند به دلایل ژنتیکی و یا نتیجه پیروی از یک سبک زندگی غیر فعال و الگوهای غذایی ناسالم باشد. بررسی مسئله چاقی و اضافه وزن محدود به مبحث تناسب اندام نیست. عواقبی که به دنبال چاقی پدید می‌آیند هر یک می‌توانند زندگی یک فرد را برای همیشه تحت تاثیر قرار دهند. اگر دارای اضافه وزن هستید، احتمالا حداقل یک یا دو مورد از عوارض چاقی را تجربه کرده‌اید.
عوارض چاقی
1) مشکلات تنفسی
یکی از موارد مهم در بحث عوارض چاقی، به مشکلات تنفسی اختصاص دارد. در حقیقت وقتی بدن از حالت نرمال بزرگ‌تر باشد، ریه‌ها به طور کامل پر نمی‌شوند. در نتیجه عضلات تنفسی به درستی کار نمی‌کنند و شما اکسیژن کافی دریافت نخواهید کرد. التهاب ناشی از چربی شکمی نیز بر ریه‌ها اثر می‌گذارد.
به طوری که با بالا رفتن از چند پله به نفس زدن می‌افتید. به خصوص بیمارانی که به آسم و انسداد ریوی مزمن مبتلا هستند، درصورت داشتن اضافه وزن بیماری‌شان وخیم‌تر خواهد شد.
2) بیماری‌های کبدی
زمانی که چربی در کبد از حد نرمال بیشتر باشد، موجب بروز سیروز کبدی می‌شود. حالتی که در آن در بافت کبد زخم ایجاد می‌شود و با گسترش آن ممکن است کبد از کار بیافتد. مشکلات کبدی، جدی‌ترین نوع از عوارض چاقی هستند که باید به آنها توجه کنید. بیماری‌های مربوط به کبد معمولا بدون علامت هستند و تا زمانی که به مراحل پیشرفته نمی‌رسند، نشانه‌ای ندارند. چاقی به خصوص در سنین میانسالی ارتباط مستقیمی با بروز بیماری‌های کبدی دارد.
3) مشکلات مفصلی و پوکی استخوان
هر چقدر وزن بدن بیشتر باشد، فشار بیش‌تری به مفاصل و غضروف‌هایی که در انتهای استخوان‌ها قرار دارند، وارد می‌شود. همچنین وزن بالاتر به معنی التهاب بیشتر نیز هست. کاهش فقط 5% از وزن بدن، فشار قابل ملاحظه‌ای را از روی مفاصل برخواهد داشت. از طرفی با فعالیت ورزشی و تقویت عضلات بهتر می‌توانید از مفاصل در برابر آرتروز محافظت کنید.
4) سنگ صفرا
اگر مایع صفرا به درستی در کیسه صفرا جریان نیابد، رسوب خواهد کرد و به شکل سنگ ریزه درخواهد آمد. علت اصلی رسوب این مایع افزایش کلسترول خون است. همچنین مصرف قرص‌های کاهش کلسترول، استروژن بالا از بدو تولد، برخی هورمون درمانی‌ها و بارداری نیز دیگر علل ایجاد سنگ صفرا هستند. احتمال ابتلا به سنگ صفرا در زنان چاق بیشتر از مردان است.
5) دیابت نوع دو
چاقی علت اصلی دیابت نوع دو است. از هر 10 بیماری که به دیابت نوع دو مبتلا هستند هشت نفر اضافه وزن دارند. افزایش چربی بدن با افزایش مقاومت به انسولین همراه است. انسولین مسئول انتقال قند به داخل سلول‌هاست. وقتی مقاومت به انسولین زیاد شود، قند در خون بالا خواهد ماند و وارد سلول‌ها نمی‌شود. این امر منجر به بیماری دیابت خواهد شد.
6) فشار خون بالا
وقتی اندازه بدن بزرگ است قلب باید برای رساندن خون به همه سلول‌ها پمپاژ پر شدت‌تری داشته باشد؛ یعنی باید فشار خون بیشتر شود. اضافه وزن همچنین موجب افزایش ضربان قلب و کاهش توانی بدن در انتقال خون از طریق رگ‌ها می‌شود. با انجام 30 الی 20 دقیقه فعالیت بدنی، کاهش مصرف سدیم تا سقف 1500 میلی‌گرم در روز و سیگار نکشیدن فشار خون را کنترل کنید.
7) بیماری‌های قلبی و گرفتگی عروق
چاقی با افزایش سطوح کلسترول بد و تری گلیسرید همراه است. افزایش این دو فاکتور ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی را به شدت افزایش می‌دهند. از طرفی فشار خون بالا، دیابت نوع دو، کلسترول بالا و التهاب که همگی از عوارض چاقی هستند، می‌توانند باعث پارگی عروق، سفت و ضخیم شدن آنها شوند.
وقتی عروق باریک یا بسته شوند خون کافی به اندام‌های مختلف بدن نخواهد رسید. در ابتدا این بیماری بی‌علامت است، اما در نهایت می‌تواند منجر به حمله قلبی، ایست قلبی و سکته شود.
8) بیماری‌های کلیوی
کلیه مسئول تصفیه خون است و به کنترل فشار خون هم کمک می‌کند. با افزایش چربی درون کلیه‌ها، به عروق آنها فشار وارد می‌شود. به همین علت این ارگان‌ها به خوبی کار نخواهند کرد. از طرفی اگر عروقی که خون را به سمت کلیه می‌برند دچار گرفتگی باشند مواد زائد در بدن باقی خواهند ماند.
9) آپنه خواب
وقتی میزان چربی در ناحیه گردن زیاد باشد یا به صورت عامیانه شخص گردن چاقی داشته باشد، راه تنفسی تنگ خواهد بود. بنابراین نفس کشیدن در هنگام خواب با مشکل مواجه می‌شود. تنگ شدن راه تنفسی موجب خرناس کشیدن و یا حتی قطع شدن تنفس برای چند ثانیه، به صورت مکرر در طول خواب خواهد شد. همچنین تجمع چربی در ناحیه سینه نیز با فشار بر ریه‌ها موجب تنگی نفس می‌شود. آپنه خواب با یکی دیگر از عوارض چاقی که همان فشار خون بالا است نیز ارتباط دارد.
10) مشکلات بارداری
بیماری‌هایی مانند دیابت بارداری و پره اکلامپسی باعث افزایش فشار خون مادر و جنین می‌شوند. احتمال ابتلا به این بیماری‌ها در زنان بارداری که چاق هستند بیشتر است. زایمان زودرس و تولد نوزاد با مشکلات مغزی و نخاعی نیز از دیگر عوارض چاقی در مادران باردار است.
11) مشکلات روانی
چاقی علاوه بر به همراه داشتن مشکلات جسمانی متعدد، جنبه‌های مختلف روان را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. در اغلب فرهنگ‌ها اندام ایده‌آل یک اندام فیت و لاغر است. به همین علت ممکن است افراد چاق مورد شماتت واقع شوند یا آنها را تنبل بدانند.
این افراد حتی در کسب درآمد و برقراری روابط عاطفی نسبت به دیگران در شرایط دشوارتری قرار می‌گیرند. افسردگی، اعتماد به نفس پایین، اختلالات تغذیه‌ای، استرس و کیفیت پایین زندگی از جمله مواردی هستند که تحت تاثیر چاقی قرار دارند.
با چربی‌های اضافه چکار کنیم؟
خبر خوب این است که عوارض چاقی قابل پیشگیری و حل شدن هستند. مهم‌ترین عامل در کاهش وزن، کنترل کالری مصرفی در روز است. با اطلاع از میزان کالری مورد نیاز روزانه و دریافت این کالری‌ها از بین غذاهای مفید قدم بزرگی در راه تناسب اندام و سلامتی برخواهید داشت.
از طرفی با افزایش فعالیت بدنی حتی بدون کاهش وزن از اثرات مثبت آن بر فاکتورهای مرتبط با سلامتی بهرهمند خواهید شد. بنابراین اگر ورزش و تغذیه اصولی را در کنار یکدیگر پیش ببرید، بهترین نتایج را دریافت می‌کنید. برای اطلاع از راهکارهای بیشتر برای کاهش وزن اصولی و با کیفیت مقاله زیر را مطالعه کنید.
برای دریافت برنامه غذایی و برنامه ورزشی اختصاصی از طریق پکیج های زیر اقدام کنید
:مقالات
Bray, George A. “Medical consequences of obesity.” The Journal of clinical endocrinology & metabolism 89, no. 6 (2004): 2583-2589.
Chu, Dinh-Toi, Nguyen Thi Minh Nguyet, Vu Thi Nga, Nguyen Vu Thai Lien, Duc Duy Vo, Nguyen Lien, Vo Truong Nhu Ngoc et al. “An update on obesity: Mental consequences and psychological interventions.” Diabetes & Metabolic Syndrome: Clinical Research & Reviews 13, no. 1 (2019): 155-160.
